Sociaal ondernemerschap vindt zijn oorsprong in verschillende contexten, waardoor er geen eenduidige definitie van bestaat. In de vakliteratuur is er dan ook behoorlijk wat ruimte voor interpretatie. Eén van de belangrijkste verschillen tussen regulier ondernemerschap en sociaal ondernemerschap ligt in de relatieve prioriteit die wordt gegeven aan de creatie van sociale welvaart, naast economische welvaartscreatie. Sociale ondernemingen zijn ondernemingen zoals alle anderen, maar ze verschillen qua motivatie. Deze vloeit voort uit een reëel maatschappelijk probleem.
Het betreft met andere woorden het integreren van sociale doelstellingen in de bedrijfsvoering. In dat verband is het zinvol even stil te staan bij Shared Value Creation, een begrip dat in 2011 geïntroduceerd werd door de befaamde economen Michael Porter en Mark Kramer in een artikel in Harvard Business Review. Shared Value Creation is nauw verwant met en inherent aan sociaal ondernemerschap.
In hun artikel maken de auteurs een analyse van het huidige kapitalisme en het vrijemarktmechanisme. Ze stellen vast dat het kapitalistische systeem onder druk staat, omdat het mee de oorzaak is van de sociale, milieugerelateerde en economische crisis. Porter en Kramer winden er geen doekjes om: ondernemingen hebben de actuele problemen grotendeels aan zichzelf te wijten door te lang te blijven hangen in een ouderwetse, enge benadering van waardecreatie, die gekenmerkt wordt door kortetermijndenken, weinig oog heeft voor milieuaspecten, uitdagingen als de uitputting van de grondstoffen, de economische beperkingen van de gemeenschap waar ze produceren en verkopen, de betrouwbaarheid, degelijkheid en ethische maatstaven van de toeleveranciers, e.d.
Bij een Shared Value Creation-benadering haakt het economische succes van een organisatie opnieuw in op sociale vooruitgang. Porter en Kramer geloven dat Shared Value het kapitalistische systeem en de relatie ervan met de maatschappij, grondig kan hervormen en een golf van innovatie en productiviteitsgroei kan op gang brengen, omdat het inspeelt op menselijke noden en zo nieuwe markten opent. De maatschappelijke noden kunnen moeilijk worden overschat: gezondheidsthema’s, huisvestingsproblematiek, vergrijzing, milieu en klimaatverandering – en die thema’s bieden mogelijkheden op economisch vlak. Het bedrijfsleven heeft die opportuniteiten te lang niet gezien, vinden de auteurs.
Maar het concept staat nog in zijn kinderschoenen, beseffen ze. Shared Value realiseren, veronderstelt immers andere competenties en kennis van managers en bedrijfsleiders, overheid én sociale organisaties. Het komt erop neer dat producten, goederen en diensten meer gericht worden op reële maatschappelijke noden. Dat bijvoorbeeld grote voedingsconcerns zich minder concentreren op kwantiteit en meer consumptie, maar in de plaats daarvan de focus leggen op de fundamentele behoefte aan betere en gezondere voedingsproducten. Door op die noden in te spelen, worden bijna onvermijdelijk innovatieve producten, diensten en businessmodellen gecreëerd, die ook de maatschappij ten goede komen en dus gedeelde waarde creëren.
Uiteraard heeft gedeelde waarde ook betrekking op de interne processen. Zo zal een organisatie die investeert in een veilige, gezonde en motiverende arbeidsorganisatie, met veel aandacht voor opleiding en ontwikkeling van de medewerkers, daar zelf wel bij varen (via hogere productiviteit, minder verloop, minder absenteïsme), maar ook de medewerkers zelf en hun directe omgeving worden daar positief door beïnvloed. Een zelfde redenering geldt voor energiezuinige en minder milieubelastende processen: die leiden tot een kostenreductie voor het bedrijf zelf, maar dragen tevens bij tot een milieuvriendelijker samenleving.
Denkt u ook na over uw sociale doelstellingen?
Onze aanpak bekijkt uw organisatie op korte en lange(re) termijn. Het gaat hier dan ook niet om een single shot, maar de soort transformatie die uw volledige organisatie aangaat. We helpen u een realistische route naar succes uit te stippelen, dat is ons commitment.